नयाँ नेपालको समृद्धिको आधार: पर्वतीय पर्यटन

"समृद्धिको शिखरमा पुग्न, हामीले हिमाल चढ्नु पर्दैन— वस् हामीले आफ्नै हिमाललाई विश्ववजार सामु चिनाए काफी हुन्छ।"

नेपाल—सगरमाथा, अन्नपूर्ण, माछापुच्छ्रे जस्ता हिमशृंखलाले सुशोभित देश। जहाँ हिमाल केवल दृश्य होइन, जीवनशैली, संस्कृति र सम्भावना हो। आज जब हामी “नयाँ नेपाल” को परिकल्पना गर्छौं, त्यसको केन्द्रबिन्दु बन्न सक्छ—पर्वतीय पर्यटन।

तर के साँच्चै नेपालले आफ्नो हिमाली सम्पदालाई समृद्धिको आधार बनाउन सक्छ? सँगसँगै, विश्वका अन्य पर्वतीय मुलुकहरूले कसरी पर्यटनमार्फत देश उकासिरहेका छन्? यस लेखमा यही विषयलाई सरल, तुलनात्मक र प्रेरणादायी रूपमा विश्लेषण गर्न खोजेको छु।

नेपालः हिमालको देश, सम्भावनाको खानी होः

हाम्रो देशमा ८००० मिटरभन्दा अग्ला ८ वटा हिमशिखर छन्, जुन विश्वमै दुर्लभ विशेषता हो। यसका साथै, हजारौं ट्रेकिङ र पदमार्ग, दर्जनौं संस्कृतिहरू, बौद्ध र हिन्दू तीर्थस्थलहरू र साहसिक गतिविधिहरूको अपार सम्भावना।

तर अझै पनि यस्ता अनेकन गन्तव्यहरू प्रचारबिहिन छन्, पूर्वाधारहरु अत्यन्त कमजोर छन्, र स्थानीयहरू पर्यटक हेर्ने मात्र होइन, आर्थिक लाभ लिने पात्र बन्न अझै संघर्षरत छन्।

अब हेरौं, अरूले के गरे?

१. स्विट्जरल्याण्ड — “Luxury Mountain Experience”

स्वच्छ पूर्वाधार, सुन्दर रेल यात्रा, वर्षभरि खुला ट्रेकिङ गन्तव्य।

सिकाइ: नेपालमा पनि उच्च गुणस्तरको ट्रान्सपोर्ट (केबलकार, ट्रेकिङ रुट सुधार) र “year-round tourism” को प्रवर्द्धन हुन सक्छ।

२. भूटान — “High Value, Low Volume”

सीमित पर्यटक, उच्च शुल्क। तर सेवामा गुणस्तर।

सिकाइ: नेपालले पनि केही संवेदनशील ट्रेक र हिमाली क्षेत्रहरूमा 'सस्टेनेबल टुरिज्म ट्याक्स' जस्ता नीति कार्यान्वयन गर्न सक्छ।

३. पेरु — “Culture + Mountains”

Machu Picchu ट्रेक: ट्रेकिङसँगै इतिहास र संस्कृतिको अनुभव।

सिकाइ: लाङटाङ, मुस्ताङ, लुम्बिनी जस्ता गन्तव्यहरूलाई सांस्कृतिक ट्रेकिङसँग जोड्ने अवसर।

४. मोरक्को — “Community-based Mountain Tourism”

Atlas Mountains मा स्थानीय बस्तीहरूसँग मिलेर ट्रेकिङ र होमस्टे अनुभव।

सिकाइ: नेपालमा गुरुङ, शेर्पा, मगर समुदायहरूको सहभागिता वृद्धि गर्दै पर्यटनलाई स्थानीयमुखी बनाउन सकिन्छ।

के गर्न सकिन्छ?

१. पूर्वाधार सुधार

Rural trails, eco-friendly lodges, rescue systems, rural airports.

२. सामुदायिक सहभागिता

स्थानीय गाइड, होमस्टे, हस्तकला, कृषि–सबैलाई पर्यटनसँग जोड्ने।

३. दिगो पर्यटन नीति

ट्रेकिङ रुटहरूमा फोहर व्यवस्थापन, प्लास्टिकमुक्त जोन, सौर्य ऊर्जा प्रवर्द्धन।

४. प्रविधि र ब्राण्डिङ

डिजिटल ट्रेकिङ गाइड, virtual reality अनुभव, अन्तर्राष्ट्रिय मेला/प्रदर्शनीमा नेपाली हिमाली गन्तव्यको प्रचार।

अन्त्यमा :

"नयाँ नेपाल" भन्नाले केवल नयाँ संविधान, सरकार वा योजना मात्र होइन—यो नयाँ सोच र सम्भावनाको मार्ग पनि हो। हिमाल हाम्रो पहिचान मात्र होइन, समृद्धिको ढोका पनि हो।

यदि हामीले स्विट्जरल्याण्ड, भूटान, पेरु वा मोरक्को जस्ता राष्ट्रबाट सही कुरा सिक्न सक्यौं भने, नेपालको हिमाल न केवल हेर्ने वस्तु हुनेछ, यो हामीलाई अघि बढाउने शक्ति बन्नेछ।

समृद्धिको शिखरमा पुग्न, हामीले हिमाल चढ्नु पर्दैन— बस हामीले आफ्नै हिमाललाई विश्ववजारमा चिनाए काफी हुन्छ ।

Global Tourism in 2024: A Year of Rebound and Expansion

The year 2024 marked a significant turning point for the global tourism industry, which nearly returned to pre-pandemic levels. Around 1.4 billion international travelers explored destinations worldwide, signaling a 99% recovery compared to 2019 and an 11% rise over 2023, with an additional 140 million international arrivals, according to the UN World Tourism Organization (UNWTO).

Regional Insights

Middle East: This region led the global tourism rebound, attracting approximately 95 million international visitors in 2024 — a remarkable 32% increase over 2019 figures.

Africa: Tourist arrivals reached 74 million, reflecting a 7% growth from pre-pandemic levels, as interest in the continent's unique travel experiences continued to rise.

Europe: Remaining the most visited region, Europe welcomed 747 million international tourists, slightly edging past 2019’s total by 1%.

Americas: With 213 million arrivals, the Americas showed a strong recovery, achieving 97% of the numbers recorded before the pandemic.

Asia and the Pacific: Demonstrating rapid growth, this region recovered to 87% of 2019’s figures, receiving 316 million tourists — up significantly from 66% in 2023.

Economic Contributions

Tourism made a major impact on the global economy in 2024, generating around USD 1.9 trillion in export revenues, including earnings from international passenger transport. This amount surpassed both pre-pandemic and 2019 levels by 3% and 4%, respectively, in real terms (UNWTO).

Standout Performers

Japan: From January to September 2024, visitor spending in Japan totaled JPY 5.8 trillion (approx. USD 39 billion), setting a new benchmark and breaking the previous annual record, as reported by the Japan National Tourism Organization.

Saudi Arabia: The Kingdom welcomed 30 million international visitors, achieving an all-time high and reinforcing its emergence as a leading destination in the region.

Malaysia: Between January and November 2024, Malaysia hosted 22.5 million tourists — surpassing its 2023 figures, though still trailing pre-pandemic levels by 7%, according to Tourism Malaysia.